W piątek 4 grudnia 2015r., o godz. 14 w Poznańskim Zamku odbyło się uroczyste otwarcie wystawy pn.: „WOKÓŁ POMNIKA POZNAŃSKIEGO CZERWCA 1956”. Mieści się ona w Muzeum Powstania Poznańskiego Czerwca 1956, będącego oddziałem Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości.
Kuratorem Wystawy jest Maria Skrzypek. Aranżacje plastyczne wykonał Wawrzyniec Kozicki. W otwarciu Wystawy uczestniczyło wielu zacnych gości, stanowiących awangardę Solidarności, zasłużonych w jej podziemnej walce o wolną i niepodległą Polskę w okresie stanu wojennego narzuconego przez totalitarny system PRL.
Od lewej: Marek Lenartowski, Lech Dymarski
Od lewej: Wiesław Hudowicz, Andrzej Pawłowicz, Bogdan Ciszak, Zofia Bartoszewska
Wystawa „Wokół Pomnika Poznańskiego Czerwca 1956” dotyczy okoliczności i działań, które doprowadziły do powstania tego monumentu. Ekspozycja obejmuje okres czasu od pojawienia się idei budowy pomnika, aż do jego odsłonięcia, które miało miejsce 28 czerwca 1981 roku.
Pomnik Poznańskiego Czerwca, już od ponad 34 lat, stanowi charakterystyczny element przestrzeni miejskiej Poznania. Jest swojego rodzaju wizytówką naszego miasta, godnie upamiętniającą bunt jego mieszkańców, przeciwko socjalistycznej, totalitarnej władzy jaki miał miejsce w czerwcu 1956 roku. Nie da się obok majestatycznej bryły tego pomnika przejść obojętnie.
Do powstania tego monumentu przyczyniły się zarówno środowiska inteligenckie, artystyczne, jak i robotnicze. Nad wszystkim pieczę sprawował dwunastoosobowy Społeczny Komitet Budowy Pomnika Poznańskiego Czerwca 1956 powołany na tę okoliczność przez Międzyzakładowy Komitet Założycielski NSZZ „Solidarność” w Poznaniu.
Podczas realizacji tego przedsięwzięcia zapanowała atmosfera międzyludzkiej solidarności, mieszkańcy Poznania wspierali ideę budowy pomnika zarówno moralnie jak i finansowo. Tak jak w 1956 roku tysiące demonstrantów wyszły na ulice, tak dwadzieścia pięć lat później w roku 1981, tysiące wsparły idee upamiętnienia tego bohaterskiego, krwawo stłumionego, strajku.
Do postawienia Pomnika Poznańskiego Czerwca udało się doprowadzić w nadzwyczaj szybkim tempie – od momentu sformułowania pomysłu jego budowy – do odsłonięcia – upłynęło jedynie 8 miesięcy, a sam czas budowy był rekordowo krótki, bo zamknął się w zaledwie 43 dniach.
W budowę pomnika mocno zaangażowani byli pracownicy fabryk, których robotnicy 25 lat wcześniej brali udział w wydarzeniach Poznańskiego Czerwca, a więc między innymi: HCP, ZNTK, Wiepofamy, czy Pometu. Był to więc swojego rodzaju hołd oddany kolegom, którzy wtedy zginęli lub ucierpieli. Robotnicy przy budowie pomnika pracowali dobrowolnie i nieodpłatnie, często zostając po godzinach, czy przychodząc do pracy w weekendy.
Pomnika Poznańskiego Czerwca został odsłonięty podczas uroczystości w 25.rocznicę strajku w 1956 roku. Na Placu Mickiewicza i na okolicznych ulicach zgromadziło się wtedy się blisko 200 tysięcy ludzi. Tego dnia do Poznania przybyli liczni działacze „Solidarności” z jej przewodniczącym Lechem Wałęsą na czele. Atmosfera była patriotyczna i podniosła, a jednocześnie dominował nastój radości, że wreszcie pierwszy masowy polski bunt robotniczy został godnie upamiętniony.
Wystawa jest zrobiona bardzo przejrzyście i w ciekawej, interesującej formie. Zachowana została część „bimby” linii nr 2 z tamtych lat oraz fragment czołgu biorącego udział w pacyfikowaniu protestujących ludzi pracy. Można odsłuchać nagrań z autentycznymi przemówieniami członków władz PRL oraz mowy obrońców robotników w procesach sądowych bezpieki, oskarżonych o podniesienie ręki na socjalistyczną władzę ludową, którą jak zapowiedział ówczesny Premier Józef Cyrankiewicz zostanie przez tę władzę obcięta.
Cały przebieg tragicznych wydarzeń czerwcowych i ich skutków represyjnych jest bardzo dobrze udokumentowany archiwalnymi materiałami. Wystawa autentycznie odzwierciedla klimat i atmosferę tamtego okresu PRL, bardzo wiernie ukazując zryw niepodległościowy robotników poznańskich zakładów pracy, który zapoczątkowali robotnicy Cegielskiego i ZNTK. Wystawa wspaniale dokumentuje heroizm ludzi walczących z niewolą sowiecką, upamiętniająca jeden z najtragiczniejszych wydarzeń dziejowych naszej najnowszej historii, godna jest polecenia zwiedzenia.
Bardzo zachęcam młode pokolenie, ich nauczycieli i wychowawców klas podstawowych i Gimnazjach do odwiedzenia Wystawy w ramach lekcji historii, będącej pomnikiem, utrwalającym pamięć o okresach stalinowskiego terroru i śmiertelnych ofiarach poniesionych na ołtarzu ojczyzny za wolność, prawo i chleb w czerwcu roku 1956 w Poznaniu.
„Pomnik to jest zawsze symbol spraw, o których powinniśmy pamiętać, i z których powinniśmy czerpać głęboką wiedzę i przestrogę. Pomnika Czerwca ma być symbolem dobrej woli nas wszystkich, przestrzegać przed tym, aby już nigdy Polak nie strzelał do Polaka.”
– Roman Brandstaetter